Mutlu Bilge
[email protected]
TENCERENİN SAPINI TUTANLAR BAŞARAMADI
27 Kasım 2021 10:02
Merkez Bankası’nın faiz indirim kararı ve döviz kurlarındaki yükseliş, tencere tavacıları ve onlardan medet uman siyasi temsilcilerini epey bir heyecanlandırdı. Sosyal medyadan ve diğer iletişim kanallarından memleket batıyor, ülke iflasta, şimdi bunları göndermenin tam zamanı şeklinde algı ve propagandalarla altın vuruş yapmak istediler.
Sokaklara baktığımızda tencere tavacıların kulakları tırmalayan çığlıkları haricinde ne bir ses ne de bir panik havası vardı. Çok uzaklara gitmeye gerek yok, daha önceki krizlere baktığımızda, 5 Nisan 1994 ve 2001 krizlerinde millet feleğini şaşırmıştı. Sokaklarda kasvetli bir hava hakimdi.
Siyasi tarihinde her on yılda bir siyasi ve ekonomik krizle yüzleşen Türkiye’de son yaşanan suni krize çok itibar eden olmaması artık bazı şeylerin değiştiğinin habercisiydi. Demirel’e atfen söylenen “tencerenin yıkamayacağı hükümet yoktur” sözü de havada kalmış oldu. Halbuki o günlerde hükümetleri yıkan tencere değil o tencerenin sapını ellerinde tutanlardı. Demirel tencerenin sapını tutanları açıkça söyleyemediği için sadece tencereden bahsetmişti.
Bugün ise tencerenin sapını tutanlar başarılı olamadılar. Çünkü Türkiye eski Türkiye değil. Cumhurbaşkanı Erdoğan yeni ekonomik manifestosunu ilan etti. Düşük faiz yüksek kur. Bu Türkiye ekonomisi için tarihi bir kırılma noktası. Geçmişte hükümetler en bilinen makro ekonomik politika olan yüksek faiz düşük kur politikasını uygulamışlardı. Yüksek faizle birlikte piyasada dolaşımda olan Türk Lirası ekonomik yatırımlar yerine faiz kazancı için tasarrufa yönelecek, böylece enflasyon ve döviz kurlarında düşüş yaşanacaktı.
Ancak tarih bize gösterdi ki, uzun dönemde istihdamı arttıracak üretime yönelik yatırımlar yapılmadığı, tasarrufların yatırımlardan fazla olduğu bir ekonomide (ideal olan I=S yani tasarrufların yatırımlara eşit olmasıdır.) yeni bir krizle karşılaşma olasılığı oldukça yüksektir. Bir kısır döngü de diyebiliriz. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin en büyük sorunu da işte bu kısır döngüdür.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni ekonomik manifestosu alışılagelmiş iktisat politikasının tersine yatırımları arttırmaya yönelik kararlı bir adımdır. Makroekonomide rasyonel bekleyişler adı verilen bir hipotez vardır. Bu hipoteze göre halk elindeki parayı karlılığı en yüksek alanlara yatırır. Faizlerin artacağı yönünde bir beklentiye giren halk, faizler yükselseydi dövizden kaçma ve Türk Lirasına yönelme eğilimine girecekti. Bu kısa vadede başarılı bir adım olabilirdi. Ancak hastalığı kesin tedavi etmezdi.
Tam tersine faiz indirimine girerek özellikle yabancı yatırımları ülkeye çekmek ve bu yolla oluşan döviz bolluğunda döviz kurlarını düşürmek daha akılcı ve tedavi edici bir yöntem olarak karşımıza çıkıyor. Hiç ekonomiden anlamayan sıradan bir vatandaş dahi bilir ki, bir malın piyasadaki miktarı fazla ise fiyatı düşer. Yatırımlarla artacak döviz miktarı da döviz kurlarını düşürecektir. Belki bir müddet daha döviz kurları inişli çıkışlı bir seyir izleyebilir. Ancak artan yatırımlarla tencerenin sapını elllerinde tutanların döviz kuru tehditi tarihe karışacaktır.
Başarının temel şartlarından biri de siyasi istikrardır. Bunu bildikleri için de muhalefet, dış destekçilerinin de yardımıyla istikrarı bozma gayretine girdi. Son yaşanan sebepsiz döviz kuru yükselişi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ekonomiye dışarıdan saldırı var söylemine inanmayanların bile gözünü açtı. Bundan dolayı sokakta bir reaksiyon olmadı.
Halkın bildiği bir şey daha var; bu hükümet 2001 yılında şimdilerde hükümeti istifaya davet edenlerin enkazını devraldı. Bunlar ekonomi konusunda sabıkalılar. Ne bankalar batırdılar, ne ocaklar söndürdüler. Bunların ekonomiyi düzelteceğine inanırlar mı? Hükümete kızan bile ehven-i şer diyerek şu ortamda yine hükümeti destekler. Çünkü Türkiye’nin en büyük sorunu iktidar alternatifi olabilecek bir muhalefetin bulunmayışıdır.
Mutlu Bilge
27.11.2021 / İSTANBUL
Yorumlar (0)
Yazarın Diğer Yazıları
LİDERE SADAKAT
09 Mayıs 2025 10:02
SİYASİ DEĞNEKÇİLİK
09 Nisan 2025 10:02
BOYNU BÜKÜKLER
27 Mart 2025 10:02
DEMOKRASİ MÜCADELESİ FAZİLET MÜCADELESİDİR
25 Mart 2025 10:02
SOKAKLARA İNİLECEKSE
22 Mart 2025 10:02
ZELENSKİ VE SEVR SENDROMU
01 Mart 2025 10:02
KIYAMET KOPACAK
24 Şubat 2025 10:02
BU TELAŞ NİYE? SAVCILIK NE ALAKA?
22 Şubat 2025 10:02
TÜRKLÜĞE DÜŞMAN DERNEK
20 Şubat 2025 10:02
BOLU'DA AK PARTİ KONGRESİ VE ALİ FURKAN GÜZ DETAYI
12 Ocak 2025 10:02
ZAFER SARHOŞLUĞU GEÇİNCE
09 Aralık 2024 10:02
BİR KEREDEN BİR ŞEY OLUR
22 Kasım 2024 10:02
DIŞ GÜÇLER HASTALIĞI
15 Ekim 2024 10:02
BAY FATİH VE KAÇAK ALTINLAR
11 Ekim 2024 10:02
PATATES DEPOSU METAFORU
27 Eylul 2024 10:02
DEĞİŞ DERKEN BUNU DEMEMİŞTİK
15 Ağustos 2024 10:02
TANJULAŞMAK
13 Ağustos 2024 10:02
KIRK ASIRLIK BOLU DAĞI DÜZCE'YE BIRAKILAMAZ
10 Temmuz 2024 10:02
STATÜKO VE REVİZYONİZM İKİLEMİNDE TÜRKİYE
05 Haziran 2024 10:02
ÖZGÜR ÖZEL İLE YUMUŞAMA DÖNEMİ
08 Mayıs 2024 10:02
ARINARAK GÜÇLENMEK
17 Nisan 2024 10:02
AHMAK ISLATAN
20 Mart 2024 10:02
BÜYÜDÜK DE NE OLDU?
02 Mart 2024 10:02
VİDEOLU UMUTLAR
01 Mart 2024 10:02
AK PARTİ'DEN STALİN TAKTİĞİ
28 Şubat 2024 10:02
SUAT ÇAVUŞ VAKASI
21 Şubat 2024 10:02
AK PARTİ'NİN BOLU'DA PERİŞAN HALLERİ
15 Şubat 2024 10:02
BAY YALANI DA ALDILAR
09 Şubat 2024 10:02
YALNIZ ADAM
07 Şubat 2024 10:02
DİLBER MESELESİ
31 Ocak 2024 10:02
AK PARTİ VE BESLEMELER
26 Ocak 2024 10:02
DEMİRKOL'UN YANINA ALMAMASI GEREKENLER
24 Ocak 2024 10:02
DEMİRKOL TANJU ÖZCAN'I DEVİREBİLİR Mİ?
18 Ocak 2024 10:02
ÇIK ER MEYDANINA YIK TANJU ÖZCAN'I
15 Aralık 2023 10:02
TANJU ÖZCAN TEK SİZ BEŞİNİZ BİR
11 Aralık 2023 10:02
İTTİFAKLAR VE DEMOKRASİNİN İNTİHARI
06 Aralık 2023 10:02
BEN DE SUAT GÜNER'E ACIYORUM
28 Kasım 2023 10:02
AK PARTİ'YE CAN SİMİDİ MUHAMMED HOCA
22 Kasım 2023 10:02
EMEKLİLERE SEYYANEN AYIRIM
14 Kasım 2023 10:02
BOZUK SAAT
08 Kasım 2023 10:02
FİLİSTİN MESELESİ NASIL ÇÖZÜLÜR?
31 Ekim 2023 10:02
AĞALIK VERMEKLE OLUR
12 Eylul 2023 10:02
BİZİM İSMAİL'E SATAŞARAK PRİM YAPMAK
05 Eylul 2023 10:02
POST MODERN HIRSIZLIK
22 Ağustos 2023 10:02
YÜZ KARASI KİM
12 Ağustos 2023 10:02
DEĞİŞMEDEN DEĞİŞİM OLMAZ
01 Ağustos 2023 10:02
BİR ADIM İLERİ İKİ ADIM GERİ
27 Temmuz 2023 10:02
PARA TİYATROYU BOZDU
25 Temmuz 2023 10:02
BİR KERE BAŞARAN YİNE BAŞARIR
20 Temmuz 2023 10:02
ONURLU YÜRÜYÜŞ
11 Temmuz 2023 10:02
ETME BULMA DÜNYASI
04 Temmuz 2023 10:02
BUNLAR NE İÇİYOR?
25 Haziran 2023 10:02
ACIYIN KENDİNİZE
14 Haziran 2023 10:02
ERDOĞAN’LA ŞAKA OLMAZ
04 Haziran 2023 10:02
GÖRÜNEN KÖY
30 Mayıs 2023 10:02
GENEL MERKEZ KAZIĞI
23 Mayıs 2023 10:02
NE VARSA ERDOĞAN’DA VAR
18 Mayıs 2023 10:02
YÜZYIL SONRA ARTİN KEMAL
10 Mayıs 2023 10:02
YARGIYA BAŞVURMAK NE ZAMAN SUÇ OLDU?
03 Mayıs 2023 10:02
REFÜZE ASKERLER
02 Mayıs 2023 10:02
FAKİR ÜLKENİN ZENGİN KONVOYU
25 Nisan 2023 10:02
KANLI BAHAR
18 Nisan 2023 10:02
BAYAT YEMEK
11 Nisan 2023 10:02
İNANANLAR TETİKTEDİR
03 Nisan 2023 10:02
BUNA DA ŞÜKÜR
28 Mart 2023 10:02
VEFASIZ TEMSİL OLMAZ
20 Mart 2023 10:02
TAZİYE EVİ
17 Mart 2023 10:02
ERBAKAN’A SIĞINMAK
15 Mart 2023 10:02
KARA BİR GÜN
10 Mart 2023 10:02
SARAY İSTİSMARI
08 Mart 2023 10:02
HAZİN SON
07 Mart 2023 10:02
DEVRİLEN MASA VE SİYASİ AHLAK
04 Mart 2023 10:02
DEMOKRASİ MÜCADELESİ
28 Şubat 2023 10:02
SARHOŞ NARALARI
27 Şubat 2023 10:02
YAŞAR OKUYAN GİBİLER
26 Şubat 2023 10:02
SUÇLU KİM?
21 Şubat 2023 10:02
ÜNİVERSİTELERE DOKUNMAYIN
12 Şubat 2023 10:02
BELKİ DE DUALARINIZ KABUL OLDU
04 Şubat 2023 10:02
EKMEK KARNESİ HİKAYESİNE İTİRAZ
02 Şubat 2023 10:02
KİM KİMİNLE YÜRÜYECEK
01 Şubat 2023 10:02
PALYAÇO ELBİSESİ
31 Ocak 2023 10:02
ESKİ BİR SLOGANA ANLAM YÜKLEMEK
27 Ocak 2023 10:02
İSVEÇ’İN UMUDU ALTILI MASA
22 Ocak 2023 10:02
KIZILELMA KORKUSU
16 Ocak 2023 10:02
SIRADAN HAYATLAR BÜYÜK KAHRAMANLAR
12 Ocak 2023 10:02
HASTA RUHLAR
10 Ocak 2023 10:02
TÜRKLÜĞÜ KALDIRMAK HADDİNE Mİ?
05 Ocak 2023 10:02
TCG ANADOLU VE DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ
03 Ocak 2023 10:02
ONLAR KONUŞUYOR AK PARTİ YAPIYOR
30 Aralık 2022 10:02
ÇİLİNGİR SOFRASI
20 Aralık 2022 10:02
ÖNCE MAĞDUR SONRA MAĞRUR
15 Aralık 2022 10:02
İPİN UCU
06 Aralık 2022 10:02
HATA DEMEK ÇOK MU ZOR?
29 Kasım 2022 10:02
SİSİ İLE EL SIKIŞMA
22 Kasım 2022 10:02
NÖBETTEYİZ
18 Kasım 2022 10:02
KAFALARI AYNI TARZLARI FARKLI
08 Kasım 2022 10:02
YAPAN AK PARTİ ENGELLEYEN AK PARTİ
04 Kasım 2022 10:02
DEVRİM DÜŞMANLARI
01 Kasım 2022 10:02
BİZ DAİMA BURADAYIZ
25 Ekim 2022 10:02
ELMA KURDU
20 Ekim 2022 10:02
MUHAFAZAKAR DEVRİMCİ
20 Ekim 2022 10:02
BAŞINI KUMA GÖMENLER
12 Ekim 2022 10:02
KISIR DÖNGÜ
11 Ekim 2022 10:02
NEDEN ŞEHİR BULUŞMASI?
04 Ekim 2022 10:02
CHP’NİN TANJU ÖZCAN KARARI
27 Eylul 2022 10:02
ÇARK EDİŞLER DÖNEMİ
20 Eylul 2022 10:02
OLSA OLSA YOZKURT OLUR
12 Eylul 2022 10:02
HERKESE ADALET
06 Eylul 2022 10:02
GÜLŞEN HADİSESİ ÜZERİNE
27 Ağustos 2022 10:02
BİR BECERİKSİZLİK İTİRAFI
15 Ağustos 2022 10:02
KADINDAN YANAR DÖNER OLUR MU?
12 Ağustos 2022 10:02
BU VEBAL KİMİN
09 Ağustos 2022 10:02
KENDİSİYLE SAVAŞAN AK PARTİ
02 Ağustos 2022 10:02
FETVA MESELESİ
29 Temmuz 2022 10:02
YUVAKÖY VAKASINDA SINIFTA KALANLAR
25 Temmuz 2022 10:02
DEMOKRASİ NÖBETİ
19 Temmuz 2022 10:02
SUSMA VE ŞAPKA MESELESİ
12 Temmuz 2022 10:02
BÜROKRATİK VESAYET BOLU’DA
05 Temmuz 2022 10:02
BİRAZ DA EKONOMİ KONUŞALIM
30 Haziran 2022 10:02
AH BU VALİLER
27 Haziran 2022 10:02
İPLER KİMDE?
11 Mayıs 2022 10:02
ENSAR VE MUHACİR MESELESİ
10 Mayıs 2022 10:02
BU GÜNAHIN EN MASUMU
21 Nisan 2022 10:02
AYNI SÖZLER SİZE DENSEYDİ
24 Mart 2022 10:02
DÖRTDİVANSPOR DÖRTDİVAN’A İYİ GELDİ
28 Şubat 2022 10:02
İNGİLİZ ANAHTARI
18 Şubat 2022 10:02
BARIŞTA SİLAH SAVAŞTA DÜŞMAN GÖMERİZ
11 Şubat 2022 10:02
KAYIKÇI KAVGASI
09 Şubat 2022 10:02
TANJU ÖZCAN’A TAVSİYELER
03 Şubat 2022 10:02
SOL ŞERİTTEKİLER
23 Ocak 2022 10:02
SESSİZ SESSİZ
22 Ocak 2022 10:02
KARDAN SİYASET
21 Ocak 2022 10:02
FITRAT DEĞİŞİR SANMAYIN
28 Aralık 2021 10:02
ÖRTÜLÜ HAİNLİK
27 Aralık 2021 10:02
AZİZ MİLLETİM DENİRSE
22 Aralık 2021 10:02
KARNI DOYAN DÜŞMAN OLDU
14 Aralık 2021 10:02
HİKAYENİN KAHRAMANI BELLİ YA SONU?
21 Kasım 2021 10:02
HELALLEŞME TUZAĞI
21 Kasım 2021 10:02
PALAVRA SIKMA TOPLANTILARI
31 Ekim 2021 10:02
NEDİR BU KORKU?
27 Ekim 2021 10:02
YAŞANANLARI DOĞRU ANLAMAK
26 Ekim 2021 10:02
SAHİPSİZ BOLU
07 Ekim 2021 10:02
TANJU KONUŞUNCA ÖFKE VALİ KONUŞUNCA ALKIŞ
24 Eylul 2021 10:02
DEĞİŞMEYEN KAFALAR
21 Eylul 2021 10:02
KILIÇDAROĞLU’NUN DARBE PALAVRASI
14 Eylul 2021 10:02
HAYAL KIRIKLIĞI
07 Eylul 2021 10:02
DİNSİZLİK DE BİR DİNDİR
07 Eylul 2021 10:02
BİR TAVSİYE DE TANJU ÖZCAN’A
02 Eylul 2021 10:02
RÖVANŞ BÖYLE ALINIR
20 Ağustos 2021 10:02
PARADİGMA DEĞİŞİKLİĞİ ŞART
09 Ağustos 2021 10:02
BİRİ BUNLARA AKIL FİKİR VERSİN
07 Ağustos 2021 10:02
TANJU ÖZCAN’I NASIL DURDURACAKSINIZ?
06 Ağustos 2021 10:02
SİYASETİN SEFİLLERİ
05 Ağustos 2021 10:02
KARŞI ÇIKANLAR
28 Temmuz 2021 10:02
ÖZ YURDUMUZDA GARİP MİYİZ?
27 Temmuz 2021 10:02
BİR EŞİNİ MÜDÜR YAPMA VAKASI DA BOLU’DA MI?
05 Temmuz 2021 10:02
BİR ZİYARETİN PERDE ARKASI
25 Haziran 2021 10:02
EŞEK VE YARIŞ ATI
22 Haziran 2021 10:02
BAK ŞU YAĞMURUN İŞİNE
16 Haziran 2021 10:02
KAYIPLARI GERİ ALMA ZAMANI
05 Haziran 2021 10:02
ARZU AYDIN SHOW
30 Mayıs 2021 10:02
REZİL OLMA KORKUSU
23 Nisan 2021 10:02
KISKANÇLIK SİYASETİ
14 Nisan 2021 10:02
İKİYÜZLÜLÜK MÜ YÜZSÜZLÜK MÜ?
30 Mart 2021 10:02